هوالذی أرسل رسوله بالهدی و دین‏الحق لیظهره علی‏الدین کلّه ولو کره المشرکون‏[توبه / 33]
 از موضوعات مهمّی که همیشه بشر در ارتباط با آن بوده و منشأ بسیاری از تحوّل‏ها قرار گرفته، موضوع دین و اَبعاد آن است. این موضوع، از اَبعاد گوناگونی قابل بررسی است. آن چه در این مختصر به دنبال آن هستیم، بررسی دین و چگونگی آن در عصر ظهور حضرت حجت، عجل الله تعالی فرجه الشریف، است .
 یکی از پرسش‏هایی که همیشه در پیش روی متفکّران است، این است که ((آیا درزمان ظهور حضرت، احکام و قوانین جدیدی از سوی آن وجود شریف بیان خواهد شد؟ آیا به جهت حکومت جهانی حضرت، دین، باساز وبرگی جدید و اصولی متناسب با آن زمان و قوانینی جدید  جلوه می‏کند؟))
 آیا می‏توان گفت، اکنون احکامی به حسب واقع وجود دارد که مورد نظر خداوند تبارک و تعالی است و برای رشد و سعادت فرد و جامعه به آن‏ها نیاز است و لکن تا زمان ظهور، به جهت وجود موانعی، به مرحله فعلیّت نرسیده است، امّا با ظهور آن حضرت چنین احکامی از مرحله انشاء خارج شده و لباس فعلیّت می‏پوشد یا این که چنین چیزی مطرح نیست بلکه آن چه که در زمان ظهور واقع می‏شود، تنها، تحوّلی عظیم در مرحله اجرای احکام مقدّس اسلام و احیاناً توسعه‏ای در برخی  از احکام محدود است؟
 پاسخ به این پرسش مهم، نه تنها آگاهی انسان را نسبت به حقیقت دین در زمان ظهور روشن می‏سازد، بلکه نتایج مهم و چشم‏گیری نسبت به برخورد عالمان و متفکّران با دین، در زمان قبل از ظهور دارد. در اینجا به برخی از آن‏ها اشاره می‏شود:
 الف: از مجموع مطالبی‏که دراین بحث به میان خواهد آمد، روشن می‏شود که در زمان ظهور حضرت حجت،  عجّل الله فرجه الشریف، آن چه محور حکومت آن حضرت است دین است، این مطلب، ما را به این نتیجه روشن رهنمون می‏سازد که، دین، نه تنها صلاحیّت برای حکومت دارد، بلکه تنها حکومتی که می‏تواند جامعه بشری را از هر گونه ظلم و بی عدالتی و فساد و تباهی و یأس و ناامیدی نجات دهد، حکومت دینی است.
 هرگز نباید تصوّر کرد که در زمان ظهور، حکومت، به دست یک نیروی خارج از دین اجرا خواهد شد، بلکه دین با همه  احکام و قوانین تضمین کننده سعادت بشریّت در ختم عالم خواهد بود. البته نمی‏توان منکر این مطلب گردید که با حضور مستقیم معصوم‏(ع) ضمانت اجرایی دین افزایش خواهد یافت و چه بسا تفاوت بسیاری با غیر آن دارد. امّا این بدان معنا نیست که معصوم‏(ع)به دین و قوانین آن قابلیّت اجرا را اعطا می‏کند.
 نتیجه واضح و روشن این مطلب، آن است، که کسانی که در عصر حاضر، منکر عنصری به نام حکومت برای دین هستند و دین را محدود به امور شخصی و فردی می‏دانند یا باید حکومت جهانی حضرت ولی عصر، عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، را منکر شوند و یا اینکه معتقد شوند که در آن زمان، غیر از دین، امر دیگری در حکومت دخالت خواهد داشت. طبیعی است که روشنفکر متدیّن، به هیچ کدام یک از این ها نمی‏تواند ملتزم شود به عبارت دیگر، اگر دین، صلاحیّت برای حکومت نداشته باشد، در هیچ زمانی حتّی در زمان ظهور نیز صلاحیّت حکومت ندارد و اگر دین با قابلیّت ذاتی خود و ویژگی های خاصّ خود، بتواند حکومت کند در هر زمانی، حتی در غیر عصر ظهور نیز - هر چند به صورت محدود - می‏تواند حکومت کند.
 ب: ظهور حضرت حجّت أرواحنا فداه، کشف از ظهور یک واقعیت و یک حق واحد دارد. آن چه مقصود اصلی خداوند تبارک و تعالی برای بشریّت بوده. و هست، حتماً یکی است و نمی‏توان ملتزم به کثرتِ حق و تکثُّر واقع شد. ((إنَّ الدین عندالله الإسلام)) به عبارت دیگر کسانی که معتقد به تکثّر گرایی در دین هستند، نمی‏توانند حکومت آخرالزمان را از نظر اعتقادی بپذیرند؛ چرا که آن حکومت، بر یک پایه و اساس استوار خواهد بود و آن، اسلام واقعی و حقیقی است و بقیّه ادیان و مذاهب، در آن حکومت صحیح، نقش نخواهند داشت.

چند روزی هست که باخودم میگم چیکارکنم که عشقم به معشوق اصلی معرفی کنم دیدم که باید برای همه کارهام بعداز خدا نام معشوقم بگم مثلا برای فرستادن پیام برای دیگری اول دعا برای معشوقم کنم برای رفتن به بیرون از منزل یاری ازمعشوقم طلب کنم دریک کلام خودم وقف معشوقم یعنی امام زمان کنم آره اگر همه چیزمون امام زمانی کردیم خدا هم ظرفیت دیدن معشوق بهمون میده اونوقت که که اگربازهم آقا را ندیدیم دیگه دنیای بی اورا رها میکنی بعد مانند دیوانه ها هی با خودت این بیت زمزمه میکنی

غم عشقت بیابون پرورم کرد          هوای وصل بی بال وپرم کرد

اعتقاد به مهدویت، به وجود مقدّس مهدی موعود - ارواحنا فداه - امید را در دلها زنده می‏کند. هیچ وقت انسانی که معتقد به این اصل است، نا امید نمی‏شود؛ چرا؟ چون می‏داند یک پایان روشن حتمی، وجود دارد... سعی می‏کند که خودش را به آن برساند.
 اعتقاد به قضیه مهدی (عج) و موضوع ظهور و فرج و انتظار، گنجینه عظیمی است که ملّت‏ها می‏توانند از آن، بهره‏های فراوانی ببرند. شما کشتی‏ای را در یک دریای طوفانی فرض کنید. اگر کسانی که در این کشتی هستند، عقیده داشته باشند؛ که اطراف آنها تا هزار فرسنگ، هیچ ساحلی وجود ندارد و آب و نان و وسایل حرکت اندکی داشته باشند، کسانی که در این کشتی هستند، چه کار می‏کنند؟ آیا هیچ تصوّر می‏شود که اینها برای آن‏که حرکت کنند و کشتی را پیش ببرند، تلاشی بکنند ؟ نه، چون به نظر خودشان، مرگشان حتمی است. وقتی انسان مرگش حتمی است، دیگر چه حرکت و تلاشی باید بکند؟ امید و افقی وجود ندارد. یکی از کارهایی که می‏توانند انجام دهند، این است که در این مجموعه کوچک، هرکس به کار خودش سرگرم شود. آن کسی که اهل آرام مردن است، بخوابد تا بمیرد و آن‏که اهل تجاوز به دیگران است، حقّ دیگران را بگیرد تا آن‏که چند ساعتی بیشتر  زنده بماند.
 طور دیگر هم این است که کسانی که در همین کشتی هستند، یقین داشته باشند و بدانند که در نزدیکی آنها، ساحلی وجود دارد. حالا اگر دور و یا نزدیک است و چقدر کار دارند تا به آن‏جا برسند، معلوم نیست. امّا قطعاً ساحلی که در دسترس آنها است، وجود دارد. این افراد چه کار می‏کنند؟ اینها تلاش می‏کنند که خود را به آن ساحل، برسانند و اگر یک ساعت هم به آنها وقت داده بشود؛ از آن یک ساعت برای حرکت و تلاش صحیح و جهت دار استفاده خواهند کرد، و فکرشان را روی هم خواهند ریخت و تلاش‏شان را یکی خواهند کرد تا شاید بتوانند خود را به آن ساحل برسانند .
 ((امید))، چنین نقشی دارد . همین قدر که امیدی در دل انسان به وجود آمد، مرگ بال‏های خود را جمع می‏کند و کنار می‏رود. امید موجب می‏شود، انسان تلاش و حرکت کند؛ پیش ببرد؛ مبارزه کند و زنده بماند. فرض کنید ملّتی در زیر سلطه ظالمانه قدرت مسلّطی، قرار دارد و هیچ امیدی هم ندارد. این ملّت مجبور است، تسلیم بشود. اگر تسلیم نشد، کارهای کور و بی جهتی انجام می‏دهد؛ امّا اگر این ملّت و جماعت، امیدی در دلشان باشد و بدانند که عاقبت خوبی حتماً وجود دارد، اینها چه می‏کنند؟ طبیعی است که مبارزه خواهند کرد و مبارزه را نظم خواهند داد و اگر مانعی در راه مبارزه وجود داشته باشد، او را برطرف خواهند کرد.
 بشریت در طول تاریخ و در حیات اجتماعی، مثل همان سرنشینان یک کشتی طوفان زده، همیشه گرفتار مشکلاتی از سوی قدرتمندان، ستمگران، قوی دستان و مسلّطین بر امور انسان‏های مظلوم بوده است. امید، موجب می‏شود که انسان، مبارزه کند و راه را باز نماید و پیش برود. وقتی به شما می‏گویند انتظار بکشید؛ یعنی، این وضعیتی که امروز شما را رنج می‏دهد و دلتان را به درد می‏آورد، ابدی نیست و تمام خواهد شد. ببینید چقدر انسان، حیات و نشاط پیدا می‏کند. این، نقش اعتقاد به امام زمان - صلوات اللَّه علیه و ارواحنا فداه - است. این نقش اعتقاد به مهدی موعود می‏باشد. این عقیده است که شیعه راتا امروز، از آن همه پیچ وخم‏های عجیب وغریبی که در سرراهش قرار داده بودند ، عبور داده است.

امروز وجود مقدس حضرت حجّت - ارواحنا فداه - در میان انسان‏های روی زمین، منبع برکت، منبع علم، منبع درخشندگی، زیبایی و همه خیرات است.
 ...برای انسانی که دارای معرفت باشد، موهبتی از این برتر نیست که احساس کند، ولیّ خدا، امام بر حق، عبد صالح، بنده برگزیده در میان همه بندگان عالم و مخاطب به خطاب خلافت الهی در زمین، با او و در کنار او است؛ او را می‏بیند و با او مرتبط است.
 مهدی موعود (عج)، مظهر رحمت و قدرت حق و مظهر عدل الهی است و کسانی که بتوانند با این کانون شعاع رحمت و تفضلات الهی، ارتباط روحی و معنوی برقرار کنند، در تقرّب به خداوند، توفیق بیشتری می‏یابند؛ زیرا نفس توسّل و توجّه و ارتباط قلبی با آن حضرت، موجب عروج و رشد روحی و معنوی انسان می‏شود.
 ... یکی از آن خورشیدهای فروزان، به فضل و کمک پروردگار و به اراده الهی، امروز در زمان ما به عنوان ((بقیة اللَّه فی ارضه))؛ به عنوان ((حجة اللَّه علی عباده))؛ به عنوان ((صاحب زمان)) و ((ولیّ مطلق الهی در روی زمین)) وجود دارد. برکات وجود او، [و ]انوار ساطعه از وجود او، امروز هم به بشر می‏رسد... این خورشید معنوی و الهی بازمانده اهل‏بیت(ع) است.
 ولی عصر - صلوات اللَّه علیه - میراثْ برِ همه پیامبران الهی است.
 امام بزرگوار و عزیز و معصوم و قطب عالم امکان و ملجأ همه خلایق، اگرچه غایب است و ظهور نکرده، امّا حضور دارد.
 امام زمان (عج) امانت و گوهر درخشنده عظیم آفرینش در میان ما، امروز بی گمان بیش از هر زمان، متوجّه و مراقب این ملّت است
 

گفتند خلایق که تویی یوسف ثانی‏            چون نیک بدیدم، به حقیقت، به از آنی‏ ( حافظ )

     یکی از ویژگی‏های روانی آدمی این است که هماره در رویارویی با امر تازه و بدیع، حالت دفاعی به خود می‏گیرد و کم‏تر به پذیرش آن گردن می‏نهد. این امر به ویژه آن گاه تشدید می‏شود که پدیده‏ی جدید حالت رمزگونه داشته باشد و اعتقاد به آن، زمینه ساز تحولی بنیادین در باورها، اندیشه، منش و روش زندگی او شود. برعکس، در برابر موضوعی که پیشینه داشته یا در زمان‏های پیش، یک یا چند بار رخ داده است، مقاومت چندانی از خود نشان نمی‏دهد و به سادگی، آن را می‏پذیرد.

 یکی از شیوه‏های چیره شدن بر این وضعیت، عادی جلوه دادن آن مسأله است. یعنی باید این نکته را به جامعه تبیین کرد که موضوع مورد نظر، مسبوق به سابقه بوده و برای دیگران نیز رخ داده است. قرآن کریم نیز همین شیوه را به کار گرفته است. در صدر اسلام، روزه، حکمی جدید و همراه با اندکی مشقت بود؛ زیرا روزه دار می‏بایست از بسیاری از امور مباح چشم بپوشد و از ارتکاب آن‏ها خودداری کند. شاید برخی مسلمانان در برابر چنین حکم بی‏سابقه‏ای، واکنش نشان می‏دادند و آن را به سختی می‏پذیرفتند. از این رو، قرآن کریم، ابتدا مسلمانان را از نظر روانی برای پذیرش آن آماده می‏کند. خداوند متعال می‏فرماید:

 یا ایها الذین امنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلهم.

 ای کسانی که ایمان آورده‏اید! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه که بر پیشینیان شما، نوشته شد.

 یعنی مپندارید که این تکلیف، مسأله‏ای بی‏سابقه و فراتر از توانایی شما است. هرگز چنین نیست؛ زیرا وجوب روزه، حکم متداولی است که گذشتگان نیز موظف بوده‏اند آن را انجام دهند.

 مسایلی مانند اعتقاد به حضرت مهدی (عج) و غیبت و ظهور ایشان نیز به ظاهر بدیع و بی‏سابقه بوده و طول عمر ایشان با هاله‏ای از رمز و راز و شگفتی همراه است. افزون بر آن، این باور بر همه‏ی شؤون حیات آدمی تأثیری بنیادین بر جا می‏گذارد. از این رو، برخی افراد از پذیرش آن سرباز می‏زنند و آن را انکار می‏کنند. امامان معصوم‏علیهم السلام در برابر این اندیشه، کوشیده‏اند با بیان موارد مشابهی که در تاریخ گذشته - بویژه تاریخ پیامبران الهی‏علیهم السلام - رخ داده است، مسأله‏ی غیبت امام عصر (عج) و دیگر مفاهیم مربوط به آن را عادی جلوه دهند، تا مردم به گمان بی‏سابقه بودن، در آن به دیده‏ی شک و تردید ننگرند. برای نمونه، به کلام نورانی حضرت مهدی (عج) به شیخ صدوق می‏توان اشاره کرد. اصل ماجرا را از زبان شیخ صدوق می‏شنویم:

 شبی در عالم رؤیا دیدم که در مکه‏ام و گرد خانه‏ی خدا طواف می‏کنم. در دور هفتم نزد حجرالاسود آمدم و آن را لمس کردم و بوسیدم. در این هنگام، دعاهایی را که برای زمان بوسیدن حجرالاسود است، می‏خواندم. در این حال، مولای خود حضرت مهدی (عج) را دیدم که بر در خانه‏ی کعبه ایستاده‏اند. با خاطری پریشان به حضرت نزدیک شدم. حضرت با نگاهی به رخساره‏ام به فراستِ خود، راز دلم را دانست. به او سلام کردم. حضرت پس از جواب سلام، فرمود: چرا درباره‏ی غیبت، کتابی نمی‏نویسی، تا اندوه دلت را بزداید؟ عرض کردم: یابن رسول اللَّه! در این باره کتاب نوشته‏ام. حضرت پاسخ دادند: منظورمان این نیست که همانند گذشته بنویسی. کتابی درباره‏ی موضوع غیبت بنگار و در آن، غیبت‏های پیامبران‏علیهما السلام را بیان کن.

 چون سخن حضرت به پایان رسید، از دیدگانم پنهان شدند. من از خواب بیدار شدم و تا طلوع فجر به دعا و گریه و مناجات پرداختم. چون صبح دمید، نگارش این کتاب را آغاز کردم.

 حضرت یوسف یکی از پیامبرانی است که حضرت مهدی در روایت‏ها به ایشان تشبیه شده‏اند. البته در این روایت‏ها، حضرت مهدی (عج) از جهت‏های گوناگون به حضرت یوسف‏علیه السلام تشبیه شده‏اند. امام باقرعلیه السلام در روایتی تنها به شباهت در غیبت اشاره کرده‏اند. هم چنین ایشان در جایی دیگر، به شباهت‏های دیگری اشاره فرموده‏اند. حال آن که امام صادق‏علیه السلام بدون اشاره به شباهت‏های پیشین، شباهت دیگری بر شباهت‏های یاد شده می‏افزایند. این‏ها نشان می‏دهد که منظور، حصر شباهت‏ها در موارد یاد شده نبوده، بلکه تنها برای نمونه به برخی از آن‏ها اشاره شده است. با توجه به این نکته و با الهام از فرمایش حضرت مهدی (عج) به شیخ صدوق، این نوشتار می‏کوشد با تأمل در قرآن و روایت‏ها، شباهت و همانندی‏های موجود میان یوسف زهراعلیه السلام و یوسف یعقوب‏علیه السلام را بازگو کند، تا از این رهگذر، فهم و پذیرش امر حضرت مهدی، آسان‏تر گردد.